आमच्यात आत्मा नाही

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

*_आमच्यात आत्मा नाही_*

*_!! ओम मणी पद्मे हूँ !!_*

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

_*राजा म्हणाला, "भंते, 'आत्मा' म्हणून जाणणारा असा कोणी आहे काय?”*_ 

_“महाराज, हा जाणणारा कोण ?"_

_“भंते, ज्याप्रमाणे आम्ही येथे राजवाड्यात बसून इच्छेनुसार पूर्व, पश्चिम, उत्तर किंवा दक्षिण इत्यादी बाजूच्या खिडकी मधून बाहेरचे दृष्य पाहू शकतो, त्याच प्रमाणे मनुष्याच्या शरीरात राहून डोळ्याद्वारे रूपे पाहतो, कानाद्वारे शब्द ऐकतो, नाकाद्वारे सुगंधाचा उपभोग घेतो, जीभेद्वारा आस्वाद घेतो, कातडींद्वारे स्पर्शाचा उपयोग घेतो आणि मनाद्वारे अनुभव करतो, असा जाणणारा (ज्ञाता) तो आत्मा."_

*_स्थविर म्हणाले, "महाराज, पाच दरवाजे कोणते ते मी सांगेन, तेव्हा आपण शांत चित्ताने ऐका."_*

*_“महाराज, आपण या राजवाड्यात बसून पूर्व, पश्चिम, उत्तर व दक्षिण कोणत्याही खिडकीतून बाहेरील दृष्य पाहू शकतो. त्याचप्रमाणे आमच्या शरीरात वास्तव्य करून बसलेला जीव, (आत्मा) डोळे, कान इत्यादी सर्व इंद्रियांद्वारे रूप पाहण्याची, शब्द ऐकण्याची, सुगंध घेण्याची, रसांचा आस्वाद घेण्याची, स्पर्श करण्याची म्हणजे डोळ्याने ऐकण्याची किवा कानाने पाहण्याची एकूण कोणत्याही इंद्रियाने कोणतेही कार्य करण्याची शिकस्त करीत असला पाहिजे, एवढे सामर्थ्य तर त्यास असावेच"_*

_"नाही भंते, असे कोणतेच सामर्थ्य त्यात नाही."_

_"महाराज, यावरून आपल्या प्रथम बोलण्याचा नंतरच्या बोलण्याशी व नंतरच्या बोलण्याचा प्रथम बोललेल्या वाक्याशी मुळीच तारतम्य जुळत नाही."_

_"महाराज, या सर्व खिडक्या उघडल्या असता येथे बसल्या बसल्याच बाहेरील सर्व दृष्यं म्हणजे ती झाडे, ती घरे, ते महाल पाहू शकतो. त्याचप्रमाणे *आमच्या शरीरात बसणारा आत्मा डोळेरूपी खिडकी उघडली असता म्हणजे डोळे एकदम काढून टाकले असता बाहेरील आकाश अधिक चांगल्या प्रकारे पाहू शकतो काय ?* कान, नाक, जीभ आणि त्वचारूपी सर्व खिडक्या एकदम उघडल्या असता आवाज ऐकण्याचे, सुगंध घेण्याचे, रसांचा आस्वाद घेण्याचे आणि स्पर्श करण्याचे कार्य शरीराबाहेर येऊन अधिक चांगल्याप्रकारे करीत असेल. कारण या राजवाड्याबाहेर अगदी खुल्या जागेत उभे राहून आपण बाहेरील सर्व दृष्य अधिक स्पष्टपणे पाहतोच की नाही ?"_

*_"नाही भंते, जीवा (आत्म्या) कडून हे होणे शक्य नाही."_*

_"महाराज, समजा, आपल्या हा दिन्न नामक सेनापती बाहेर जाऊन दरवाजा पाशी जर उभा राहिला तर याची जाणीव आपणास होणार नाही काय ?"_

_"होय भंते, अवश्य जाणीव होईल."_

_"महाराज, याप्रमाणे जीभेवर ठेवलेल्या बाहेरील वस्तूचा स्वाद म्हणजे खारटपणा, आंबटपणा, तिखटपणा, कडूपणा व गोडपणा इत्यादींची जाणीव आपल्यामधील आत्म्यास होईल की, नाही ?"_

_"होय भंते, आवश्य होईल."_

_*"तद्वतच त्या रसाची चव तोंडातून पोटात (आत) गेली, तर त्या वस्तूचा स्वाद म्हणजे खारटपणा, आंबटपणा, कडूपणा व गोडपणा इत्यादींची जाणीव आपल्या मधील आत्म्यास होईल की नाही ?"*_

*_"नाही भंते, या चवीची जाणीव त्यास मुळीच होणार नाही."_*

_“महाराज, समजा एखाद्या माणसाने शंभर घागरी मध मागवून एका रांजणात भरून ठेवला, यानंतर दुसऱ्या एका मनुष्याचे तोंड चांगले घट्ट बांधून त्यास त्या रांजणात सोडले, तर तो मनुष्य आपणास ज्या पदार्थाने भरलेल्या रांजणात सोडले त्या पदार्थाची चव, गोड, आहे की नाही, हे तो सांगू शकेल काय ?”_

_"नाही भंते, याची त्यास जाणीव होणार नाही."_

_"ते का बरे ?”_

_*"कारण मध त्या माणसाच्या तोंडात गेलाच नाही तेव्हा त्यास जाणीव व्हावी ती कशी !"*_

*_"महाराज, तर मग आपण प्रथम केलेल्या कथनाचा नंतरच्या कथनाशी व नंतर केलेल्या कथनाचा प्रथम केलेल्या कथनाशी मुळीच मेळ बसत नाही."_*

_“भंते, आपणासारख्या वादपटू पंडिताशी वादविवाद करावयास मी असमर्थ आहे. तेव्हा यातील खरी बाब काय आहे ते आपणच कृपाकरून सांगावे."_

*_यावर स्थविर म्हणाले, "महाराज, चक्षु व रूप यांच्या संयोगाने चक्षु विज्ञान (दृष्टी) उत्पन्न होते. यानंतर स्पर्श, सवेदना, संज्ञा, चेतना आणि एकाग्रता (ठाम निश्चय) एका मागे एक उत्पन्न होतात. दुसऱ्या इंद्रियासंबंधाने सुद्धा असेच घडते. एक उद्भवले की, त्यामागोमाग दुसरे अशी कारण व परिणामांची साखळी चालूच असते. यात ज्ञाता असलेला आत्मा असण्याचे काहीच कारण नाही."_*

*_"भंते, आपण उत्तरे देण्यात अत्यंत पटाईत आहात ? एवढा गुंतागुंतीचा प्रश्न पण उत्तम रीतीने समजावून सांगितला."_*

*_मंगल होवो! कल्याण होवो! भले होवो!_*

*_!! ओम मणी पद्मे हूँ !!_*

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

*_संकलन - महेश कांबळे_*

*_दिनांक :- १७/१२/२०२३_*

*_संदर्भ :-_*

*_१) मिलिन्द प्रश्न_*

https://mikamblemahesh.blogspot.com/2023/12/blog-post_95.html

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼