धम्म दीक्षा विधी

 बौद्धधर्माच्या प्रसाराबद्दलचे आपले विचार बाबासाहेबांनी "महाबोधि सोसायटी ऑफ इंडिया, कलकत्ता" या संस्थेने (स्थापना १८०२. इ. स.) जनरल सेक्रेटरी श्री. डी. बलिसिंह यांना १६ फेब्रुवारी १९५५ का पत्र पाठवून कळविले. बुद्ध धर्मात येण्यासाठी विधी नाही संघात येण्यासाठी आहे. ही उणीव दूर केली पाहिजे. बौद्धधर्म स्वीकारलेल्या लोकांना, भिक्कू हिंदुधर्मातील देव- देवतांची पूजा करावयास लावतात. ब्राह्मण लोकाचे प्राबल्य बोद्ध धर्मात झाले तेव्हा त्यांनी इतर देवदेवता बौद्ध धर्मात निर्माण केल्या. हेतु हा की हा बौद्ध धर्म नष्ट व्हावा. त्या देवदेवतांना जगे, हा एक बौद्ध धर्माचा भाग आहे अशी समजून झाली. या देवदेवतांच्या मानामुळे भारतात बौद्ध धर्म लोप पावला. म्हणून हे दि धर्मातून नष्ट करून बौद्धाना फक्त पूजा व भक्ती करावयास लावणे हा उपाय योजला पाहिजे. रिसीमांत बाप्तिस्मा ऑडिनेशन हे अनुक्रमे हिरस्ती धर्मप्रवेश आणि रिस्ती धर्मपुजारी मासंबंधीचे दोन fear हे असले पाहिजेत. याबाबतीत आपण रिस्तीधमपि अनुकरण करावे यासाठी मी जो विधी तयार केलेला आहे त्याला धम्म दीक्षा विधी" म्हणावे. सुंदर पत्र मी येथे देतो---

"माझे असे मत आहे की सामान्य लोकांचे धर्मांतर अजिबात नाही. ती केवळ नाममात्र गोष्ट आहे. तथाकथित बौद्ध समाजाने बुद्धाची उपासना करण्याबरोबरच बौद्ध धर्माचा नाश करण्यासाठी ब्राह्मणांनी स्थापन केलेल्या इतर देवदेवतांचीही पूजा करणे चालू ठेवले. लोकांच्या या डळमळीत वृत्तीमुळे बौद्ध धर्म भारतातून मोठ्या प्रमाणावर नाहीसा झाला. जर यापुढे बौद्ध धर्म भारतात दृढपणे प्रस्थापित करायचा असेल, तर समाजाला केवळ त्याच्याशी जोडले गेले पाहिजे. भूतकाळात असे घडले नाही कारण बौद्ध धर्मात संघात दीक्षा घेण्याचा समारंभ होता परंतु धम्मात दीक्षा घेण्यासाठी असा कोणताही समारंभ नव्हता. ख्रिश्चन धर्मात दोन समारंभ आहेत: (1) बाप्तिस्मा म्हणजे ख्रिश्चन धर्मात दीक्षा, (2) धर्मगुरूची नियुक्ती. या संदर्भात भारतातील बौद्ध धर्माच्या प्रचारासाठी नवीन चळवळीने ख्रिश्चन धर्माची कॉपी करणे आवश्यक आहे. बौद्ध धर्मातील हे घातक वाईट दूर करण्यासाठी मी सूत्र तयार केले आहे ज्याला मी धम्म दीक्षा म्हणतो. बौद्ध धर्म स्वीकारू इच्छिणाऱ्या प्रत्येकाला समारंभ पार करावा लागेल. अन्यथा तो बौद्ध म्हणून गणला जाणार नाही."

(आंबेडकरांचे पत्र, दिनांक 16 फेब्रुवारी 1955 रोजी डी. वली सिंग, जनरल सेक्रेटरी, महा बोधी सोसायटी, कलकत्ता, धर्मांतर समारंभ कसा साजरा करावा आणि बुद्धाची पूजा कशी करावी हे स्पष्ट करते).