--------------------------------------------
*_धम्मपद_*
*_५ बालवग्गो_*
--------------------------------------------
*_दीघा जागरतो रत्ति दीघं सन्तस्स योजनं ।_*
*_दीघो बालानं संसारो सद्धम्मं अविजानातं ।।१।।_*
*_जागणाऱ्याची रात्र लांबत जाते, थकलेल्याचा मैल / रस्ता लांबत जातो,_*
*_सदाचार न जाणणाऱ्या अज्ञानीचा संसार / जीवन प्रवाह लांबत जातो
।।१।।_*
*_चरञ्चे नाधिगच्छेय्य सेय्यं सदिसमत्तनो ।_*
*_एकचरियं दळ्हं कयिरा नत्थि बाले सहायता ।।२।।_*
*_चालताना स्वतःसारखा किंवा स्वतःहून श्रेष्ठ सोबती न लाभल्यास,_*
*_खंबीरपणे एकाकी चालावे, अज्ञानाची सोबत करू नये. ।।२।।_*
*_पुत्ताम'त्थि धनमत्थि इति बालो विहञ्ञति ।_*
*_अत्ताहि अत्तनो नत्थि कुतो पुत्ता कुतो धनं।।३।।_*
*_माझा पुत्र, माझी संपत्ती, असे अज्ञानी दुःखी होतात,_*
*_स्वतःच स्वतःचे नसतो, तर कसा पुत्र, कशी संपत्ती.
।।३।।_*
*_यो बालो मञ्त्रति बाल्यं पण्डितो वापि तेन सो ।_*
*_बालो च पण्डित-मानी स वे बालो ति वुच्चति ।।४।।_*
*_जो मूर्ख आपला मूर्खपणा मान्य करतो, तेवढ्यानेच तो पंडित होतो,_*
*_पण मूर्ख असून जो आपणांस पंडित मानतो त्याला खरा मूर्ख म्हणतात.
।।४।।_*
*_यावजीवंपि चे बालो पण्डितं पयिरुपासति ।।_*
*_न सो धम्मं विजानाति दब्बी सूपरसं यथा ।।५।।_*
*_मूर्खाने जरी पंडितांची यावज्जीव पर्युसासना केली तरी त्याला धर्माचे
ज्ञान होत नाही,_*
*_जसे पळीला आमटीच्या स्वादाचे ज्ञान होत नाही. ।।५।।_*
*_मुहूत्तमपि चे विञ्ञू पण्डितं पायिरुपासति ।।_*
*_खिप्पं धम्मं विजानाति जिव्हा सुपरसं यथा ।।६।।_*
*_सुजाण माणूस क्षणभरही बुद्धिमतांच्या सोबत राहिला तरी...._*
*_त्याला सुसिद्धांत / धम्म समजतो, जसे जिभेला वरणाचा स्वाद. ।।६।।_*
*_चरन्ति बाला दुम्मेधा अमित्तेनेव अत्तना ।।_*
*_करोन्ता पापकं कम्मं यं होति कटुकप्फलं ।।७।।_*
*_अज्ञानी, दूर्बूद्ध स्वतःच स्वतःचा शत्रू होतो,_*
*_दुष्कृत्य करून, ज्याची फळे कडू
असतात. ।।७।।_*
*_न तं कम्मं कतं साधु यं कत्वा अनुतप्पति ।_*
*_यस्स अस्सुनुखो रोदं विपाकं पटिसेवति ।।८।।_*
*_ते कृत्य करणे चांगले नाही, ज्याने पश्चाताप करावा लागतो,_*
*_आणि ज्याचे परिणाम अश्रूपूर्ण चेहेऱ्याने रडत भोगावे लागतात. ।।८।।_*
*_तञ्च कम्मं कतं साधु यं कत्वा नानुतप्पति ।_*
*_यस्स पतीतो सुमनो विपाकं पटिसेवति ।।९।।_*
*_ते कृत्य करणे चांगले, ज्याने पश्चाताप करावा लागत नाही,_*
*_आणि ज्याचे परिणाम प्रसन्न चित्ताने, चांगल्या मनाने भोगता येतात.।।९।।_*
*_मधुवा मञ्ञति बालो याव पापं न पच्चति ।_*
*_यदा च पच्चति पापं अथ बालो दुक्खं निगच्छति ।।१०।।_*
*_जोवर दुष्कृत्य पक्व होत नाही तोवर अज्ञानी त्याला गोड समजतात,_*
*_जेंव्हा दुष्कृत्य परिपक्व होत्र, तेंव्हा ते दुःखी होतात. (१०)_*
*_मासे मासे कुसग्गेन बालो भुग्गेथ भोजनं ।_*
*_न सो संखतधम्मानं कलं अग्धति सोळसिं ।।११।।_*
*_अज्ञानी माणसाने महिनो-महिने गवताच्या टोकाने अन्न खाल्ले,_*
*_तरी तो सुसिद्धांत जाणणाऱ्याच्या सोळाव्या भागाच्या समतुल्य होत
नाही. (११)_*
*_न हि पापं कतं कम्मं सज्जु खीरंव मुच्चति ।_*
*_डहन्तं बालमन्वेति भस्मच्छन्नोव पावको ।।१२।।_*
*_वाईट केलेली कृत्य ताज्या दुधासारखी त्वरित नासत / परीणामित होत
नाहीत,_*
*_ती राखेने अच्छादित निखाऱ्यांसारखी, अज्ञानी मानवाचा पाठलाग करतात. (१२)_*
*_यावदेव अनत्थाय ञतं बालस्स जायति ।_*
*_हन्ति बालस्स सुक्कंसं मुद्धमस्स विपातयं ।।१३।।_*
*_अज्ञानीच्या जाणिवांचा आभाळापर्यंत अनर्थ होतो,_*
*_अज्ञानीच्या शुभकृत्यांचा नाश होतो, शिराचा / बुद्धीचा नाश होतो. (१३)_*
*_असन्तं भावनमिच्छेय्य पुरेक्खारञ्च भिक्खुसु ।_*
*_अवासेसु च इस्सरायं पुजा परकुलेसु च ।।१४।।_*
*_भिक्खुंमध्ये आदर प्राप्तीची इच्छा, हे दुष्टतेचे, चुकीचे आहे,_*
*_मठ-मंदिराचा उपभोग, परक्या कुळाच्या लोकांकडून पूजिले जाणे...... (१४)_*
*_ममेव कतमञ्ञन्तु गिही पब्बजिता उभो ।_*
*_ममेवातिवसा अस्सु किच्चाकिच्चेसु किस्मिच ।_*
*_इति बालस्स सङकप्पो इच्छा मानो च वड्ढति ।।१५।।_*
*_गृहस्थ व प्रवज्जित या दोहोत माझ्यासारखा कोण?_*
*_योग्य-अयोग्य कार्यांवर माझेच स्वामित्व असावे,_*
*_अशी संकल्पना करणाऱ्या अज्ञानीच्या आकांक्षा, गर्व वाढतो. (१५)_*
*_अञ्ञा हि लाभुपनिसा अञ्ञा निब्बान गामिनी ।_*
*_एवमेत्तं अभिञ्ञाय भिक्खु बुद्धस्स सावको ।_*
*_सक्कारं नाभिनन्देय्य विवेकमनुब्रूहये ।।१६।।_*
*_लाभाचा मार्ग वेगळा, निर्वाणाचा मार्ग वेगळा_*
*_हे असे जाणून बुद्धाच्या शिष्य भिक्खुने,_*
*_सत्काराने आनंदु नये, विवेकाची वृद्धी करावी. (१६)_*
--------------------------------------------
*प्रतिज्ञा आपण करूया*
*१) जीवसृष्टी आहे असीम; ती भवसागरपार नेण्याची*
*२) आपणांत दोष असंख्य; ते नष्ट करण्याची*
*३) आहेत सत्य अनंत, पूर्ण आकलण्याची*
*४) भगवान बुद्धांचा अतुल्य मार्ग, तो संपूर्ण साध्य करण्याची*
*डॉ बाबासाहेब आंबेडकर*
*बुद्ध आणि त्याचा धम्म*
--------------------------------------------
*_सर्व प्राणी सुखी होवोत, सर्वांचे कल्याण होवो, सर्वांना हिताचा मार्ग सापडो, कोणालाही दुःख न होवो, सर्वांचे मंङ्गल हो!!_*
*_साधु साधु साधु_*
*महेश कांबळे*
--------------------------------------------
