पुप्फवग्गो

                              ________________________________________________

*_धम्मपद_*

*_४ पुप्फवग्गो_*

________________________________________________

*_को इमं पठविं विजेस्सति यमलोकञ्च इमं सदेवकं ।_*

*_को धम्मपदं सुदेसितं कुसलो पुप्फमिव पचेस्सति ।।१।।_*

*_यमलोक आणि पृथ्वीला देवलोकांसह कोण जिंकेल?,_*

*_कोण चतुर या सिद्धांताना / धम्मपदांना फुलांसारखे सुंदर तयार करीत?. ।।१।।_*

 

*_सेखो पठविं विजेस्सति यमलोकञ्च इमं सदेवकं ।_*

*_सेखो धम्मपदं सुदेसितं कुसलो पुप्फमिव पचेस्सति ।।२।।_*

*_प्रज्ञेचा शिष्य यमलोक आणि पृथ्वीला देवलोकांसह जिंकेल,_*

*_प्रज्ञेचा चतुर शिष्य या सिद्धांतांना / धम्मपदांना फुलांसारखे सुंदर तयार करील? ।।२।।_*

 

*_फेणूपमं कायमिमं विदित्वा मरीचिधम्मं अभिसम्बुधानो ।_*

*_छेत्वान मारस्स पपुप्फकानि अदस्सनं मच्चुराजस्स गच्छे।।३।।_*

*_शरीर हे फेसा सारखे, मृगजळासारखे समजून, पूर्ण ज्ञानी व्हावे,_*

*_भुलैयाला फुलासारखे तोडून, मृत्यूस अदृश्य व्हावे।।३।।_*

 

*_पुप्फानि हेव पचिनन्तं व्यासत्तमनसं नरं ।_*

*_सुत्तं गामं महोघो'व मच्चु आदाय गच्छति ।।४।।_*

*_फुले वेचण्यात मनस्वी मग्न मानवास,_*

*_झोपलेल्या गावाला नदी-पुराने वाहुन न्यावे, तसे घेवुन जातो. ।।४।।_*

 

*_पुप्फानि हेव पचिनन्तं व्यासत्तमनसं नरं ।_*

*_अतित्तं येव कामेसु अन्तको कुरते वसं ।।५।।_*

*_फुले वेचण्यात मनस्वी मग्न मानवास,_*

*_वासनांच्या अतृप्तीतच अंत / मृत्यू वश करतो. ।।५।।_*

 

*_यथापि भमरो पुप्फं वण्णगन्ध अहेठ्यं ।_*

*_पलेति रसमादाय एवं गामे मुनी चरे ।।६।।_*

*_जसे भ्रमर फुलाच्या रंग-गंधाला त्रास न देता,_*

*_रस घेवुन जातो, तसे मुनीने / सुजनाने गावात वावरावे. ।।६।।_*

 

*_न परेसं विलोमानि न परेसं कताकतं ।_*

*_अत्तनो'व अवक्खेय्य कतानि अकतानि च ।।७।।_*

*_दुसऱ्यांच्या विरोधात, दुसऱ्यांचे कृत्य-अकृत्य न पाहता,_*

*_फक्त स्वतःचे कृत्य-अकृत्य पहावे. ।।७।।_*

 

*_यथापि रुचिरं पुप्फं वण्णवन्तं अगन्धकं ।_*

*_एवं सुभासिता वाचा अफला होति अकुब्बतो ।।८।।_*

*_जसे सुंदर रंगीत फुल सुगंधा विना व्यर्थ असते,_*

*_तसे कृती विना गोड बोलणे व्यर्थ होते. ।।८।।_*

 

*_यथापि रुचिरं पुप्फं वण्णवन्तं सगन्धकं ।_*

*_एवं सुभासिता वाचा अफला होति सकुब्बतो ।।९।।_*

*_जसे सुंदर, रंगीत फुल सुगंधामुळे सार्थ होते,_*

*_तसे सत्कृत्यामुळे गोड बोलणे सार्थ होते. ।।९।।_*

 

*_यथापि पुप्फरासिम्हा कयिरा मालागुणे बहु ।_*

*_एवं जातेन मच्चेन कत्तब्बं कुसलं बहु ।।१०।।_*

*_जसे फुलांच्या राशींमधुन अनेक माळा करतात,_*

*_तसे जन्मलेल्या मर्त्याने / मानवाने अनेक सत्कृत्य करावी. ।।१०।।_*

*_न पुप्फगन्धो पटिवातमेति न चन्दनं तगरमल्लिका वा ।_*

*_सतञ्च गन्धो पटिवातमेति सब्बा दिसा सप्पुरिसो पवाति ।।११।।_*

*_चंदन, तगर-चमेली आदी फुलांचा गंध वारा-विरोधी दिशेने वहात नसतो,_*

*_सुजनांचा गंध वारा-विरोधी दिशेने वाहतो, सर्व दिशांना पसरतो. ।।११।।_*

*_चन्दनं तगरं वापि उप्पलं अथ वस्सिकी ।_*

*_एतेसं गन्धजातानं सीलगन्धो अनुत्तरो ।।१२।।_*

*_चंदन, तगर-चमेली अथवा कमळाच्या गंधाहून,_*

*_सुशीलाचा / चांगल्या शीलाचा सुगंध श्रेष्ठ आहे. ।।१२।।_*

 

*_अप्पमत्तो अयं गन्धो या'यं तगरचन्दनी ।_*

*_यो च सीलवतं गन्धो याति देवेसु उत्तमो ।।१३।।_*

*_तगर-चंदनाचा हा गंध अत्यल्प आहे,_*

*_परंतु शीलवान माणसाचा गंध महाजनांपर्यंत / देवांपर्यंत जातो. ।।१३।।_*

*_तेसं सम्पन्नसीलानं अप्पमादविहारिन ।_*

*_सम्मदञ्ञाविमुत्तानं मारो मग्गं न विन्दति ।।१४।।_*

*_त्या शील संपन्न, अप्रमादात राहणाऱ्या,_*

*_योग्य ज्ञानामुळे मुक्त मानवाचा मार्ग भुलैया अडवीत नाही. ।।१४।।_*

 

*_तथा सङकारधानस्मिं उज्झितस्मिं महापथे ।_*

*_पदुमं तत्थ जायेथ सुचिगन्धं मनोरमं ।।१५।।_*

*_जसे महामार्गावर टाकलेल्या कचऱ्यातून,_*

*_मनोहर सुगन्धि कमळ उगवते........... ।।१५।।_*

 

*_एवं सङकारभूतेसु अन्धभुते पुथुज्जने ।_*

*_अतिरोचति पञ्ञाय सम्मासम्बुद्धसावको ।।१६।।_*

*_तसेच कचऱ्यासमान, अज्ञानाने अंधळ्यासमान सामान्य जनांत,_*

*_सम्यक संबुद्धाचे शिष्य प्रज्ञेने खूप चमकतात ।।१६।।_*

________________________________________________ 

*प्रतिज्ञा आपण करूया*

*१) जीवसृष्टी आहे असीम; ती भवसागरपार नेण्याची*

*२) आपणांत दोष असंख्य; ते नष्ट करण्याची*

*३) आहेत सत्य अनंत, पूर्ण आकलण्याची*

*४) भगवान बुद्धांचा अतुल्य मार्ग, तो संपूर्ण साध्य करण्याची*

*डॉ बाबासाहेब आंबेडकर*

*बुद्ध आणि त्याचा धम्म*

________________________________________________ 

*_सर्व प्राणी सुखी होवोत, सर्वांचे कल्याण होवो, सर्वांना हिताचा मार्ग सापडो, कोणालाही दुःख न होवो, सर्वांचे मंङ्गल हो!!_*

*_साधु साधु साधु_*

*महेश कांबळे*

________________________________________________