श्रोतापन्न व्यक्तीचे चित्त

 🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

  

                  *_सात प्रकारचे चित्त_*

         

          *_मनुष्यात वसणारे सात प्रकारचे चित्त पाहण्यात येतात ते असे -_*

*१)* सक्लेश म्हणजे चिकटलेले आहे असे

*२)* श्रोतापन्न व्यक्तीचे चित्त

*३)* सकृदागामी व्यक्तीचे चित्त

*४)* अनागामी व्यक्तीचे चित्त

*५)* अर्हत व्यक्तीचे चित्त

*६)* प्रत्येक बुद्धाचे चित्त

*७)* सम्यक संबुद्धाचे चित्त

*२) श्रोतापन्न व्यक्तीचे चित्त*

                    *_"ज्यांनी श्रोतापन्नपदाचा लाभ करून घेतला आहे, जे कधी वाईट मार्गाने जात नाहीत, ज्यांनी सत्य ओळखले आहे आणि ज्यांना भगवान बुद्धांच्या धर्माची जाणीव झाली आहे अशा लोकांचे चित्त, आत्मभाव, कर्मकांड आणि शंका या तीन भ्रममूलक विषयापासून एकदम मुक्त, हलके व गतिमान होत असते. तथापि वरच्या (आर्य मार्ग) विषयात त्याला विचार शक्तीच्या कार्यात अडचणी येतात. कारण त्याबाबत ते जड, विकृत आणि मंदच असते."_*

           *_त्यांची कार्ये मंदगतीने चालतात कारण तीन विषयात चित्त एकदम परिपूर्ण झालेले असले तथापि बाकीच्या अवस्थांच्या बाबतीत चित्ताचे क्लेश (मळ) मात्र कायम असतात._*

    _उदा. ज्याप्रमाणे वेळवांच्या रांजीतील वेळू कापून काढताना तीन पेरांपर्यंत शाखा तोडून साफ केल्यामुळे आणि बाकी वरच्या शाखा तशाच त्या रांजीत गुंतलेल्या अवस्थेत तोडून दिल्यामुळे वेळू ओढताना तीन पेरांपर्यंत पकडावयास किंवा ओढावयास कठीण जाणार नाही. परंतु बाकी वरचा भाग ओढून अशक्य व कठीणच होते. कारण खालचा भाग कापून साफ केला असला तरी वरचा भाग तसाच सोडून दिला आहे._

             *_"याप्रमाणे ज्यांनी श्रोतापन्नपदाचा लाभ करून घेतला आहे..... अशा लोकांचे चित्त, आत्मभाव, कर्मकांड आणि शंका या तीन भ्रममूलक विषयापासून एकदम मुक्त, हलके व गतिमान होत असते. तरीपण वरच्या विषयाबाबतीत त्याला विचारशक्तीच्या कार्यात अडचणी येतात. कारण त्याबाबत ते जड, विकृत आणि मंदच असते. ते का म्हणून? तर, ह्या तीन भ्रममूलक बाबी दूर झाल्या असल्या तरी बाकीचे क्लेश अवशिष्ट असल्यामुळे असे घडते. दुसऱ्या प्रकारचे चित्त हे असे आहे."_*

*संदर्भ:*

*मिलिन्द प्रश्न*

*मेण्डक प्रश्न*

              

*संकलन : महेश कांबळे*

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼