सुजातसुत्तं

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

*_सुजातसुत्तं*

https://mikamblemahesh.blogspot.com/2025/06/blog-post_21.html

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

_श्रावस्ती नगरीत भगवान बुद्ध विहार करत होते. तेव्हा *भिक्खू सुजात* त्यांच्या दर्शनाला आला. भगवान बुद्धांनी त्याला दूरूनच पाहिले आणि आपल्या आजूबाजूच्या भिक्खूंना म्हणाले...._

_"भिक्खूंनो, हा सुजात नावाचा गृहत्याग केलेला युवक दोन्ही प्रकारांनी खरोखरच शोभतो —_

१) _तो अत्यंत सुंदर, मनोहर, प्रसन्नवदन आणि उत्कृष्ट सौंदर्याने संपन्न आहे._  

२) _त्याच्या प्रेरणेने अन्य कुलपुत्र घराचा त्याग करून संन्यास धारण करतात आणि_

३) _अखेरच्या ब्रह्मचर्याच्या परिपूर्तीपर्यंत (निर्वाणापर्यंत) धर्मात राहून, स्वतः प्रत्यक्ष ज्ञान प्राप्त करून ते साक्षात्कार करतात."_  

_त्यानंतर भगवान हे सूत्त म्हणाले –_  

>  _"हा भिक्षु (सुजात) शोभून दिसतो, कारण त्याचे मन निष्कपट आणि सरळ आहे._

> _तो सर्व आसक्तीपासून मुक्त आहे, संसाराच्या बंधनांतून मुक्त झाला आहे._

> _त्याने मार (कामना) आणि त्याच्या सेनेला पराभूत केले आहे._  

> _आता तो अंतिम शरीर धारण करून निर्वाणाच्या मार्गावर आहे."_  

*सुत्ताचा आशय व विस्तृत स्पष्टीकरण:*

_*सुजातसुत्त हे सुत्त गुणगौरव सुत्तांपैकी आहे,* ज्यामध्ये भगवान बुद्ध आपल्या एका शिष्याच्या साधनेची प्रशंसा करतात. या ठिकाणी सुजात नावाचा भिक्खू, जो पूर्वी गृहस्थ होता, त्याने संसाराचे त्याग करून मोक्षसाधना केली आणि निर्वाण प्राप्त केले._

१. *सुजातचे व्यक्तिमत्त्व:*  

   अ) सुजात हा केवळ बाह्य सौंदर्यानेच नव्हे, तर आंतरिक शुद्धतेनेही भरलेला होता. त्याच्या प्रेरणेने इतर गृहस्थ संन्यासी होत असत.  

   आ) बुद्धांनी त्याच्या *"सौंदर्य आणि सद्गुण"* या दोन्ही गोष्टींची प्रशंसा केली.  

२. *आध्यात्मिक सिद्धी:*  

    अ) सुजात *निःसंगता (विप्पयुत्त)* आणि *कामनांपासून मुक्तता (विसंयुत्त)* या अवस्थेत पोहोचला होता.  

   आ)  त्याने *मार (मृत्यू, इच्छा, अज्ञान)* याचा पराभव केला होता आणि तो *निर्वाणाच्या जवळ* पोहोचला होता.  

३. *सुत्ताचा भावार्थ:*  

   अ) *"गाथेत "उजुभूतेन चेतसा"* — _म्हणजे "सरळ मन", ही विशेषतः सांगितले आहे. अर्थात, निर्वाणासाठी सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे सरळ, प्रामाणिक आणि आसक्तीमुक्त चित्त._

आ) *"अनुपादाय निब्बुतो"* — _याचा अर्थ आहे: सर्व प्रकारच्या धरून ठेवण्याच्या वृत्तीपासून (उपादान) मुक्त होऊन तो निर्वाण प्राप्त करतो._

इ) *"धारेति अन्तिमं देहं"* — _सुजात आता शेवटचा जन्म घेत आहे, कारण त्याने सर्व इच्छांच्या मूळाला, म्हणजे 'मार' ला (मार म्हणजे मृत्यूचे व आसक्तीचे प्रतीक) पूर्णपणे जिंकले आहे._

४. *शिकवण:*  

_सुजातसुत्त आपल्याला हे शिकवतो की —_

   अ) _बाह्य सौंदर्यापेक्षा *आंतरिक शुद्धता* महत्त्वाची आहे._

   आ) _संन्यस्त जीवनातील *निःसंगता आणि समाधी* हीच खरी यशाची खूण आहे._  

   इ) _अंतिम ध्येय *निर्वाण* प्राप्त करणे, यासाठी इच्छा आणि अहंकाराचा त्याग आवश्यक आहे._  

   ई) _त्याग, साधना आणि अंतःकरणाची निर्मळता — हे खरे सौंदर्य आहे._

   उ) _कोणतीही गोष्ट धरून न ठेवणे (अलिप्तता) आणि मनाची सरळता — मोक्षप्राप्तीचे मुख्य साधन आहे._

    ऊ) _जो खरा साधक आहे, तो या जन्मातच मुक्त होतो — त्याला पुन्हा जन्म घेण्याची गरज राहत नाही._

_ह्या सुत्तात *आदर्श भिक्षूचे गुण* सांगितले आहेत – बाह्य आणि आंतरिक पवित्रता, निष्कामता आणि निर्वाणाकडे केंद्रित मन._

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

*_लेखन : महेश कांबळे_*

*_दिनांक : २२/०६/२०२५_*

*_संदर्भ : सूत्त पिटक - संयुत्त सूत्त - निदानवग्ग पाळी - १० भिक्खू संयुत्त - ५ सुजात सूत्त_*

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼