करणीय मेत्त सुत्तं

🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷

*_करणीय मेत्त सुत्तं / कर्तव्यदक्ष मैत्री सूत्र_*

🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷

यस्सानुभावतो यक्खा, नेव दस्सेन्ति भिंसनं ।

यम्हि चे वानुयुञ्जन्तो, रत्ति दिवं अतन्दितो ।

सुखं सुपति सुत्तो च, पापं किञ्चि न पस्सति ।

एवं आदिगुणोपेतं, परित्तं तं भणामहे ।।

     

                _ज्याच्या प्रभावामुळे यक्ष हिंसेचे प्रदर्शन करीत नाहीत, ज्याचे रात्रंदिवस दक्षतेने पालन न केल्याने माणूस सुखाने झोपू शकतो व झोपेत काहीही वाईट स्वप्ने पाहात नाही, अशा प्रकारचे गुण धारण करणाऱ्या रक्षण सूत्रांचे आम्ही पठन करीत आहोत._

करणीयमत्थ कुसलेन,

यं तं सन्तं पदं अभिसमेच्च ।

सक्को उजू च सुजू च,

सुवचो चस्स मुदु अनतिमानी ।।१।।

           

               _*स्वहित साधण्यात कुशल / आत्मविश्वास माणसाने निर्वाणाच्या शांत पदाची प्राप्ती ज्ञानमार्गाने प्राप्त करून घेण्यासाठी समर्थ, ऋजुमार्गी, गोड बोलणारा, मृदू आणि निरभिमानी / निगर्वी असावे / व्हावे.*_

सन्तुस्सको च सुभरोच,

अप्पकिच्चोच सल्लहुकवुत्ति ।

सन्तिन्द्रियो च निपको च,

अप्पगब्भो कुलेसु अनुगिध्दो ।।२।।

              

           *_तो संतोषी, भरणपोषण करण्यास सुलभ, अधिक उलाढाल्या न करणारा, साधेपणाने वागणारा, शांत इंद्रियांचा, हुशार, अप्रगल्भ व कुटुंबाविषयी जास्त लोभ न बाळगणारा असावा._*

न च खुद्दं समाचरे किञ्चि,

येन विञ्ञू परे उपवदेय्युं ।

सुखिनो वा खेमिनो होन्तु,

सब्बे सत्ता भवन्तु सुखितत्ता ।।३।।

             

              *_ज्या कारणाने सुज्ञ माणसे इतरांना दोष देतात, असे क्षुद्र आचरण त्याने करू नये, सर्व प्राणी सुखी, भयमुक्त व आनंदित होवोत._*

ये केचि पाणभूतत्थि,

तसा वा थावरा व अनवसेसा ।

दीघा वा ये व महन्ता वा,

मज्झिमा रस्सकाणुकथूळा ।।४।।

             *_या जगात जे कोणी चर / जंगम किंवा स्थावर, लांब किंवा मोठे, मध्यम आकारांचे, लहान आकारांचे, सूक्ष्म आणि स्थूल प्राणी......_*

दिट्ठा वा येव अदिट्ठा,

येचदूरे वसन्ति अविदूरे ।

भूता वा सम्भवेसी वा,

सब्बे सत्ता भवन्तु सुखितत्ता ।।५।।

               *_जे दृष्टीस पडणारे किंवा दृष्टीस न पडणारे असतात, जे दूर राहणारे किंवा जवळ राहणारे असतात, जे उत्पन्न झालेले / जन्मास आलेले किंवा उत्पन्न होणारे / जन्मास येणारे असतात, ते सर्व प्राणी आनंदात / सुखात राहोत._*

न परो परं निकुब्बेथ,

नातिमञ्ञेथ कत्थचिनं कञ्चि ।

ब्यारोसना पटिघसञ्ञा,

नाञ्ञमञ्ञस्स दुक्खमिच्छेय्य ।।६।।

           *_माणसे एकमेकांना न फसवोत, ते कोठेही एकमेकांची अवज्ञा न करोत / अपमान न करोत, ते रागामुळे किंवा द्वेष बुद्धीने एकमेकांना दुःख देण्याची इच्छा न करोत._*

माता यथा नियंपुत्तं,

आयुसा एकपुत्त मनुरक्खे ।

एवम्पि सब्ब भूतेसु,

मानसं भावये अपरिमाणं ।।७।।

             *_ज्याप्रमाणे आई आपल्या स्वतःच्या एकुलत्या एक पुत्राचे आपले आयुष्य / आपला जीव धोक्यात घालूनही रक्षण करते, त्याचप्रमाणे माणसाने सर्व प्राणिमात्रांविषयी अमर्याद प्रेम बाळगावे._*

मेत्तं च सब्ब लोकस्मिं,

मानसं भावये अपरिमाणं ।

उद्धं अधो च तिरियञ्च

असम्बाधं अवेर असपत्तं ।।८।।

              *_माणसाने अखिल जगातील प्राण्यांविषयी वर आकाशात, खाली पाताळात व चोहोबाजूला निवास करणाऱ्या सर्व प्राणिमात्रांविषयी वैरभावविरहित, शत्रुत्वहीन मैत्रीची अमर्याद भावना वाढवावी._*

तिट्ठं चरं निसिन्नोवा,

सयानो वा यावतस्स विगतमिद्धो ।

एतं सतिं अधिट्ठहेय्य,

ब्रम्हमेतं विहारं इधमाहु ।।९।।

                 *_माणसाने उभे असण्याच्या स्थितीत, चालत असतांना, बसलेला असतांना, अथवा अंथरुणात पहुडलेल्या स्थितीत असतांना, जोपर्यंत तो निद्रावश झालेला नसतो, तोपर्यंत ही मैत्री भावनेची स्मृती कायम ठेवावी. ह्या स्मृतीलाच इहलोकी ब्रह्मजीवन म्हणतात._*

दिट्ठिञ्च अनुपगम्म,

सीलवा दस्सनेन सम्पन्नो ।

कामेसु विनेय्य गेधं,

न हि जातु गब्भसेय्यं पुनरेतीति ।।१०।।

                *_माणसाने मिथ्या दृष्टीचा अवलंब न करता, शीलवान व ज्ञानसंपन्न होऊन, कामसुखाविषयीच्या आसक्तीचा त्याग केल्यास त्याला खात्रीने पुनर्जन्म प्राप्त होत नाही._*

          

🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷

*संदर्भ : खुद्दकनिकाय - खुद्दकपाठ*

*संकलन : महेश कांबळे*

*२१/१०/२०२१*

https://mikamblemahesh.blogspot.com/?m=1

🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷