🌹 *बुद्ध धम्मातील विशिष्ट भिक्खु-भिक्षुनी-उपासक-उपासिका* 🌹
           

                                 
                     *_चारूमती_*

                *चारूमती ही सम्राट अशोकाची मुलगी होती. काही इतिहासकारांच्या मते ती सम्राट अशोक व त्यांची पत्नी असंघमित्रा यांची दत्तक मुलगी होती. आज आपणाला संघमित्रा सर्वश्रुत आहे की जिने श्रीलंकेमध्ये धम्म प्रचार केला. परंतु चारूमतीचे नाव भारतीय बौध्दांत तितकेसे प्रसिध्द नाही. नेपाळमध्ये (प्रदेशात) बुध्दधम्माच्या प्रचाराचे कार्य चारूमतीने केले.* तिची धम्मावर फारच श्रद्धा होती. चारूमतीचा विवाह नेपाळमधील राजकुमार देवपालाशी झाला त्यांच्याच नावावरून चारूमती ने *देव पट्टन व अशोक पट्टन* नावाच्या नगरांचे निर्माण केले.

             सम्राट अशोक जेव्हा धम्मयात्रेसाठी निघाला त्यावेळी चारूमती ही धम्मयात्रेत आपल्या पित्याची सेवा करता यावी तसेच धम्मावर नितांत श्रध्दा असल्याकारणाने धम्मयात्रेसाठी निघाली.
             लुंम्बिनी इ. स्थळांना भेट देउन सम्राट अशोक व चारूमती *ललितपुरास* पोहचले. तेथे सम्राट अशोकाने स्तूप निर्माण केले त्यास *'थूर'* असे म्हणतात.
         चारूमतीने देवपाटनच्या उत्तरेला काठमांडू मध्ये चारूमती विहाराची निर्मीती केली. तिथे संघाराम बांधून बौध्द भिक्खू भिक्खूणींच्या राहण्याची अध्ययनाची सोय केली व उर्वरित आयुष्य संघमित्राप्रमाणे भिक्खूणी बनून नेपाळमध्ये धम्मप्रचार केला व नेपाळ बौध्दमय बनविले.
*चारूमती विहार* (आजचे *छबहिल*) आजही नेपाळमध्ये राहणाऱ्या व बौध्द यात्रेकरूंचे श्रध्दास्थान आहे.

      *ज्याप्रमाणे संघमित्रेने सुदूर दक्षिणेस (श्रीलंकेस) धम्मप्रचार केला तद्वतच चारुमतीने उत्तरेस नेपाळला बौद्धमय बनविले*



 *संकलन -*  *महेश कांबळे*