घट सुत्त

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

*_घट सुत्त_* 

*_(संयुक्त निकाय)_*

https://mikamblemahesh.blogspot.com/2025/06/blog-post_47.html

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

_*संदर्भ*: सारिपुत्त व महामोग्गलान यांचा संवाद_

_*स्थान*: राजगृह, वेळुवन विहार_

_१.* सुत्ताचा संदर्भ व पार्श्वभूमी:*_

• _भगवान बुद्ध श्रावस्ती नगरीतील जेतवनात विहार करत होते._

• _त्याचवेळी पूज्य सारिपुत्त व पूज्य महामोग्गलान राजगृह येथे वेळुवन विहारात राहत होते._

• _संध्याकाळी ध्यानातून उठल्यावर सारिपुत्त महामोग्गलान यांना भेटतात, आणि एक आपुलकीचा संवाद घडतो._

_२. *संवादातील मुख्य आशय:*_

२.१ *इंद्रियशांतीचे निरीक्षण:*

• _सारिपुत्त महामोग्गलानांचे प्रसन्न आणि शांत इंद्रिय पाहून विचारतात की त्यांनी विशेष ध्यान केले का._

• _महामोग्गलान सांगतात की ध्यान साधारण होते, पण त्यांच्याशी एक *धम्म चर्चा* झाली._

२.२ *भगवंतांसोबत संवाद:*

• _सारिपुत्त आश्चर्यचकित होतात – कारण बुद्ध श्रावस्तीमध्ये असून महामोग्गलान राजगृहात होते._

• _महामोग्गलान स्पष्ट करतात की त्यांनी ना प्रवास केला, ना बुद्ध आले; पण त्यांच्या *दिव्यचक्खू*  आणि *दिव्यसोत* शक्तीमुळे संवाद शक्य झाला._

_३. *धम्म चर्चा: "आरद्धवीरिय" म्हणजे काय?*_

३.१ *महामोग्गलान बुद्धांना विचारतात:*

_"भन्ते, *‘आरद्धवीरिय’ (प्रयत्नशील साधक)* असे कोणाला म्हणावे?"_

३.२ *बुद्धांचे उत्तर:*

_"जो साधक असा निर्धार करतो — *त्वचा, स्नायू, हाडे झिजू द्या, पण जोपर्यंत अंतिम ध्येय (निब्बान) गाठले जात नाही, तोपर्यंत मी थांबणार नाही — तो खरा आरद्धवीरिय आहे."*_

३.३ *या शब्दांचे अर्थ:*

• *वीरिय*: _धैर्य, प्रयत्न_

• *आरद्धवीरिय*: _संकल्पबद्ध, पराक्रमी, न थांबणारा तपस्वी_

४. *परस्पर गौरव व उपमा:*

४.१ *सारिपुत्त → महामोग्गलान यांच्याबद्दल:*

_"तुम्ही हिमालय पर्वताजवळचा एक लहानसा दगड आहात, पण तुमच्यात अपार शक्ति आहे. इच्छिल्यास तुम्ही एक कल्प जगू शकता."_

४.२ *महामोग्गलान → सारिपुत्त यांच्याबद्दल:*

_"तुम्ही मीठाच्या ढिगातलात एक छोटा खडा आहात – पण संपूर्ण स्वाद तुमच्यात आहे. तुम्हाला बुद्धांनी अनेकवेळा गौरवले आहे."_

५. *बुद्धांचे सारिपुत्तावर गौरवोद्गार:*

*_"सारिपुत्तच प्रज्ञेने, शीलाने व उपशमाने श्रेष्ठ आहे._*

_*जो भिक्खू अंतिम पार गाठतो, तोही सारिपुत्तसारखाच असतो."*_

६. *निष्कर्ष (Conclusion):*

• _*ध्यान, धैर्य व अनंत प्रयत्न* हे बौद्ध मार्गाचे मुख्य आधारस्तंभ आहेत._

• _*महामोग्गलान* हे ध्यान-शक्तीचे मूर्त रूप, तर *सारिपुत्त* हे प्रज्ञेचे मूर्त रूप होते._

• _बौद्ध धर्मात *"आरद्धवीरिय"* ही संकल्पना प्रत्येक साधकाने आत्मसात करावी अशी आहे._

• _सुत्ताच्या शेवटी, हे दोन्ही *"महान नाग"* एकमेकांच्या गूढ आणि प्रेरणादायक भाष्याचे अनुमोदन करतात._

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

*_लेखन : महेश कांबळे_*

*_दिनांक : २९/०६/२०२५_*

*_संदर्भ : सूत्त पिटक - संयुत्त सूत्त - निदानवग्ग पाळी - १० भिक्खू संयुत्त -२ घट सूत्त_*

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼