Tuesday, 8 September 2020

शिष्याप्रती आचार्यांचे पंचवीस कर्तव्य

 🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

  

          *_शिष्याप्रती आचार्यांचे पंचवीस कर्तव्य_*


            *_शिष्याचा गुरू २५ सद्गुणांनी युक्त असावयास पाहिजे. गुरूच्या अंगी असलेले २५ सद्गुण कोणते?"_*


*१)* आपल्या शिष्यावर गुरूने सदैव देखरेख ठेवली पाहिजे

*२)* कोणते नियम पाळावे व कोणते कर्तव्य त्याज्य मानावे यासंबंधी सदैव उपदेश करीत राहिले पाहिजे

*३)* कोणत्या गोष्टीत दक्षता बाळगावी व कोणत्या गोष्टीकडे दुर्लक्ष करावे यांसंबंधी उपदेश देत राहिले पाहिजे

*४)* त्याचे खान-पान व झोपणे इत्यादी बाबीकडे लक्ष ठेवले पाहिजे

*५)* आजारात लक्ष घातले पाहिजे

*६)* आतापर्यंत त्याने काय मिळविले आणि काय नाही याबाबीकडे लक्ष ठेवले पाहिजे

*७)* त्याच्या चारित्र्याकडे लक्ष ठेवले पाहिजे

*८)* भिक्षा पात्रात जे काही मिळाले असेल, ते वाटून खाल्ले पाहिजे

*९)* *'घाबरु नकोस हेही तुला समजेल' असे म्हणून त्यास प्रोत्साहित केले पाहिजे*

*१०)* त्यांनी कोणाची संगत करावी याविषयी वारंवार सांगत राहिले पाहिजे

*११)* शिष्याने कोणत्या गावी जावे हेही सांगितले पाहिजे

*१२)* त्याने कोणत्या विहारात जावे हे ही सांगितले पाहिजे

*१३)* त्याच्याशी गप्पा ठोकत व्यर्थ वेळ घालवू नये

*१४)* त्याचे दोष दिसून आल्यास सहसा त्याला गुरूने क्षमा केली पाहिजे

*१५)* त्याला मन लावून दिले पाहिजे

*१६)* अनाठाई त्याला सुट्टी न देता शिकविले पाहिजे

*१७)* शिष्या पासून ज्ञान लपवून ठेवू नये

*१८)* आपल्या जवळील सर्व ज्ञान उत्साहपूर्वक शिष्यास शिकविले पाहिजे

*१९)* शिष्यास आपल्या ज्ञान-पुत्र समजून गुरूने त्याजवर पुत्रवत प्रेम ठेवले पाहिजे

*२०)* तो आपल्या उद्दिष्टांपासून वळणार नाही, याची खबरदारी गुरुंनी घेतली पाहिजे

*२१)* ज्ञानकण खाऊ घालून याला वाढवीत आहे, असा विचार गुरूने सतत आपल्या मनात ठेवला पाहिजे

*२२)* गुरूने शिष्याप्रती मैत्रिभावनेने प्रेमळ वर्तन ठेवले पाहिजे

*२३)* त्याजवर आपत्ती आली असता, त्याला सोडून न देता त्याचे रक्षण केले पाहिजे

*२४)* त्याला शिकविण्यासारख्या गोष्टीकडे दुर्लक्ष करू नये

*२५)* धर्मापासून शिष्य ढळत असल्यास त्याला सावरून धरले पाहिजे


       *_योग्य आचार्यांच्या अंगी हेच २५ सद्गुण असले पाहिजे, जेणेकरून ते आपल्या योग्य शिष्याप्रती व्यवहार करतील._*


*संदर्भ:*

*मिलिन्द प्रश्न*

*मेण्डक प्रश्न*

              

*संकलन : महेश कांबळे*

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼

No comments:

Post a Comment

कोलित सुत्त

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼 *_कोलित सुत्त_* https://mikamblemahesh.blogspot.com/2025/06/blog-post_41.html 🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼  _'कोलित सुत...